H2S (HİDROJEN SÜLFÜR)

Hidrojen Sülfür gazı, hampetrol ve doğalgaz sektöründe en acımasız ve ölümcül tehlikelerden biri olabiliyor. H₂S, ekşi gaz ve kükürtlü hidrojen gibi daha pek çok isimleri olan gaz, öldürücü özellikleri nedeniyle petrol ve gaz endüstrisi işçileri tarafından dikkatle izlenir. Bu gaz, petrol çıkarmak için delinen jeolojik katmanlardaki kükürt ihtiva eden organik maddelerin ayrışmaları esnasında oluşur.

Hidrojen sülfür aşırı derecede zehirli, renksiz, yanıcı bir gazdır. Havadan ağırdır ve herkes tarafından algılanabilen, çürük bir yumurtanın kokusuna haizdir. Ancak, koku alma hissi güvenilir bir uyarıcı değildir, çünkü bu gaza maruz kalındığında, koku alma duygusunu süratle saf dışı ettiğinden, kokusu nedeniyle gazın kolayca tespit edilebileceği gibi sahte bir güvenlik duygusuna neden olur.

Bu gazın yüksek konsantrasyonuna maruz kalınması, birkaç saniye gibi kısa bir sürede bilinç kaybına neden olabilir. Mevcut H₂S gazının miktarının ölçümünde müspet olarak işe yarayan tek olanak, onaylı detektörler kullanılarak yapılan tespittir. H₂S gazının açığa çıktığı şüphesi varsa, personelin bu alana girişine izin verilmeden önce, gazın konsantrasyonu tespit edilmelidir. Mevcudiyetinin tespit edilmesi halinde, aşağıdaki işlemler uygulanmalıdır:

• Sondaj kulesi, sabit elektronik H₂S monitörleri ve onlara bağlantılı olarak sesli ve görsel alarmlar ile donatılmış olmalıdır.
• Genel olarak günlük uygulanan kalibrasyon kontrolü, monitor üreticisinin talimatlarına göre yapılmalıdır.
• En az iki rüzgar yönü göstergeleri, sondaj kulesi zemininden, elekten (shale shaker) ve çamur tanklarından görünür yerlerde olmalıdır.
• En az bir üfleyici vantilatör teçhizatının sondaj kulesi zemininde bulunması şarttır. Ancak üfleyici vantilatörlerin elek (shale shaker), çamur tankları ve en alt katta da konuşlandırılması tavsiye olunur.
• H₂S uyarı işaretleri sondaj deliğinden ¼ milden daha uzakta olmamalıdır.
• Her sondajda, önceden belirlenen en az iki adet güvenli toplanma alanı ve bu alanlarda en az iki adet müstakil suni solunum cihazları (SCBA) bulundurulmalıdır.
• Sondaj kulesi zemininde, kol tertibatlarının, elek (shale shaker) ve çamur tankları yakınlarında acil durumda kaçışı sağlayacak suni solunum üniteleri hazır bulundurulmalıdır.
• Sondaj sahasında çalışan tüm personelin onaylanmış bir H₂S eğitim programını tamamlamış olması gerekir.
• H₂S, havadan daha ağırdır, zemin katı, hendek gibi çukur yerlerde birikebileceğinden, üfleyici vantilatörler mevcut değilse, böyle alanlarda çalışan  personelin bilhassa dikkatli olması gerekir.
• Yüksek konsantrasyonların muhtemel olduğu alanlarda ikişer kişilik gruplar halinde çalışmak ve suni solunum aygıtlarını daima hazır bulundurmak gerekir.
• Tüm personel;

(1) kapalı alana giriş eğitimi almadan ve tatbikatını yapmadan,

(2) gerektiğinde içeri girme müsaadesi almadan, ve

(3) alanda ölçümler yapıldıktan sonra giriş için emniyetli olduğu kanıtlanmadan,

bir tank veya bir kazan gibi herhangi bir kapalı alana girmekten kaçınmalıdır.